Page 97 - KongresKultury2016v2

Lista trzech możliwych postaw do podjęcia w obecnej sytuacji jest
otwarta na uzupełnienia.
Rozmowa. Czy potrafimy być antropologami, artystami, animatora-
mi, społecznikami bez wiary, że naturą każdego człowieka i wspólnot
lokalnych jest otwartość, tolerancja, gotowość na dialog i współbycie?
Czy nie jest konieczne założenie, że patriotyczny T-shirt albo czerwo-
na flaga może oznaczać co innego w zależności od regionu, kontekstu?
Znaczyłoby to, że mimo T-shirtu „Śmierć wrogom ojczyzny”, a może
właśnie z jego powodu, jesteśmy gotowi rozmawiać z jego właścicie-
lem, by zrozumieć powód i cel użycia tego hasła. Niekoniecznie po to,
by się z nim zgodzić, ale po to właśnie – by zrozumieć. Nie jest to śro-
dek do tworzenia polityki w większej skali, ale raczej rekonstruowanie
zerwanych relacji. Sens takiej postawy jest oczywiście znacznie lepiej
widoczny, kiedy mamy minimum bezpieczeństwa i autonomii, a nie
gdy jesteśmy zakładnikami.
Surrealizm. Polaryzacja może oznaczać całkowite bankructwo idei.
Jedyną rolą symboli jest prowokowanie konfliktu i zagrzewanie wspól-
noty do walki. Na marketingowo-politycznym rynku idee straciły sens,
który uprawomocnia ich użycie w sztuce. Jeśli założymy, że nigdy nie
byliśmy w pełni nowocześni, a obecnie wybudzone demony zanegowa-
ły ostatecznie nasz racjonalizm, pozostaje możliwość tworzenia świa-
domych siebie iluzji. Mowa tu o politycznym surrealizmie.
Walka. Polaryzacja może oznaczać również to, że jedna ze stron po-
sługuje się dialogiem jako fundamentalną metodą, a druga ceni tylko
fakty dokonane i przemoc. Czy w takiej sytuacji podjęcie kontrofensy-
wy nie jest koniecznością? Czyż nie mamy racji? Czy nie powinno być
nam wszystko jedno? Czy jeśli odpuścimy, świat zostanie zorganizo-
wany za nas? Czy nie czujemy i wiemy dobrze, co jest dobrem, a co
złem? Jeśli mamy rację, jeśli nie jest nam wszystko jedno – potrzebna
jest walka.

Podziękowania dla Agnieszki Halemby, Weroniki Plińskiej, Daniela Rycharskie-
go, Łukasza Smyrskiego, Marka M. Berezowskiego

Polaryzacja w sferze kultury 97