Page 50 - KongresKultury2016v2

publiczne nakłady. I co? Ranga ministra kultury w rządzie osunęła się
poza pierwszą dziesiątkę.

Publiczne nakłady na kulturę radykalnie obciął rząd Holandii
w okresie władzy konserwatystów, którzy nie chcieli wspierać „le-
wackiego hobby”, jakim miała być sztuka. Z kolei w Wielkiej Bryta-
nii, w której przecież obowiązuje zupełnie inny niż we Francji model
zarządzania kulturą, również trwa intensywna krytyka rozwiązań na-
stawionych na rozwój „społeczeństwa kreatywnego”. Liberalny model
traktowania kultury jako sfery usług opartej na modelu oferty do-
prowadził do zróżnicowania praktyk kulturowych według podziałów
klasowych i rasowych. W efekcie zagrożony jest potencjał kreatywny
Wielkiej Brytanii, gdyż maleje różnorodność strumienia talentów an-
gażowanych do świata prawomocnej kultury.

Najradykalniejsze oceny przemiany pola kultury i sztuki, formuło-
wane np. przez Borisa Groysa, kończy konkluzja, że w epoce umaso-
wienia twórczości sztuka jako zdolność wytwarzania czegoś nowego
się skończyła, a obiektem sztuki stał się sam artysta. Groys podkreśla
w ten sposób rosnącą niezdolność instytucji sztuki i związanych z nimi
kuratorów do orzekania, co jest nowe i co ma wartość estetyczną.

Kryzys tożsamości
Kryzys uchodźczy, który wybuchł w połowie 2015 roku, zintensyfiko-
wał i spolaryzował debatę tożsamościową. Czy istnieje „europejska”
tożsamość kulturowa? Czy istnieją kulturowe tożsamości narodowe,
które należałoby bronić przed „rozpuszczeniem”, erozją w wyniku
kontaktu z przedstawicielami innych kultur? Pytania te nabrały dziś
wielkiego politycznego ciężaru. We Francji kwestia tożsamości staje się
głównym tematem nabierającej tempa kampanii prezydenckiej. Do-
skonale w ten dyskurs wpisują się liderzy Europy Środkowej prokla-
mujący, jak Jarosław Kaczyński i Viktor Orbán, rewolucję kulturową
w imię przywrócenia „tradycyjnej tożsamości narodowej” przeciwko
konstruktowi tożsamości europejskiej.

50 Jak jest? Mapa kultury w Polsce i jej terytoria