Page 56 - KongresKultury2016v2

pomyślana interwencja instytucjonalna w konkretny obszar pola kul-
tury. Każdy zainteresowany może bez trudu się dowiedzieć, jak roz-
winęło się kino w Polsce w ciągu ostatniej dekady. I na swój sposób
interpretować jego osiągnięcia. Jak w przypadku Idy.

Ciągle jednak wraca pytanie „Jak jest?”. Pytanie o kulturę jako ca-
łość, ów złożony autopoietyczny system wyłaniający się z przygoto-
wanej przez nas mapy. Czy potrafimy wskazać mechanizm napędowy
tego systemu, główne elementy i relacje między nimi decydujące za-
równo o żywotności, jak i podatności systemu na patologie i degrada-
cję? Oczywiście przedstawiona przez nas propozycja nie jest zapewne
jedyną możliwą. Naszym zdaniem dobrze jednak odpowiada na py-
tanie „Jak jest?” w dzisiejszym kontekście historycznym. Odpowiedź
ta składa się z sześciu elementów odnoszących się do różnych, choć
powiązanych z sobą problemów. Każdemu z nich został poświęcony
oddzielny rozdział (ss. 65-114). Na razie je tylko tu zasygnalizujemy.

Wymiar 1. Poszerzenie pola kultury
Współczesne rozumienie kultury wykracza poza tradycyjne definicje
działalności kulturalnej, uczestnictwa w kulturze czy instytucji kultury.
Nie tylko pojawiły się nowe praktyki kulturalne, które wynikają np.
z rozwoju technologicznego (jak oddolna twórczość w internecie), lecz
także te istniejące od dawna uległy „kulturalizacji” (przykładów jest
wiele – od fryzjerstwa i gotowania po design). Jednak takie „zagarnia-
jące” myślenie o kulturze przekłada się jednak na wiele napięć – często
mówi się jednocześnie o „nieuczestnictwie” Polaków w kulturze. Jak
pogodzić te perspektywy?

W społeczeństwie nowoczesnym – w uproszczeniu – jako kulturę
definiowano sferę życia, którą zajmował się wyspecjalizowany sektor
kultury i sztuki ze swoimi instytucjami: z muzeami, teatrami, domami
kultury, bibliotekami, profesjonalną kadrą, odrębnymi politykami pu-
blicznymi ich dotyczącymi. Kultura była sferą zaopatrzenia odbiorców
w usługi kulturalne przez dostawców publicznych lub rynek. Wraz z tą

56 Jak jest? Mapa kultury w Polsce i jej terytoria