Page 59 - KongresKultury2016v2

Kiedy jednak próbujemy zrozumieć dynamikę relacji między sekto-
rem kultury a polem kultury, kwestia samowiedzy środowisk kultury
okazuje się o wiele bardziej złożona i wymyka się prostym wyjaśnie-
niom, jak odwołanie do kategorii interesu lub spisku („mafia bardzo
kulturalna”). Jak więc wyjaśnić, że mimo budowania poszerzonego pola
kultury, wprowadzania i odsłaniania praktyk kulturalnych wciąż wiele
bezpośrednich doświadczeń społecznych – nawet tych najważniejszych
– nie znajduje swojego wyrazu i pozostaje poza polem widzenia instytu-
cji, środowisk i badaczy kultury? Czy przypadkiem nie jest to związane
z pewną niewidoczną formułą działania instytucji kultury uwarunko-
waną strukturalnie, np. formą dotacji, współpracy instytucjonalnej itd.,
która nie pasuje do nowego paradygmatu ani nowego języka?

Oczywiście przejaskrawiamy tutaj problem, zdając sobie sprawę,
że wiele instytucji skutecznie pogłębiło swoją samowiedzę dotyczącą
pola kultury i odpowiednio do niej zmodyfikowało własne praktyki.
Ciekawym doświadczeniem identyfikacji środowiskowej samowiedzy
stał się Kongres Kultury i prace nad jego programem. Najpierw po-
wstał katalog ponad 300 problemów, w drodze głosowania wybrano
42 wiodące zagadnienia. W jak dużym stopniu odzwierciedlają one
pole kultury, a na ile są właśnie wyrazem samowiedzy środowisk kultu-
ry skoncentrowanych wokół zinstytucjonalizowanego sektora kultury?
Na ile ta samowiedza ma charakter pasywny, tzn. opiera się na zasadzie
„Rozmawiamy o tym, co nas dotyczy i interesuje”, a na ile aktywny:
„Usuwamy z pola widoczności te zjawiska i tematy, które mogą pod-
ważyć naszą pozycję, zagrozić interesowi itd.”?

Ciągłe przebudowywanie samowiedzy środowiskowej jest warun-
kiem nie tylko poszerzania pola kultury, lecz także jej rozwoju przez
włączanie kulturotwórczych energii spoza „tradycyjnych” przestrzeni
reprezentacji.

Jak jest? Mapa kultury w Polsce i jej terytoria 59