Page 71 - KongresKultury2016v2

szczególnie na poziomie lokalnym, oraz zwiększonego uczestnictwa
w efekcie otwarcia dystrybucji zasobów na inicjatywy spoza do-
tychczasowego pola kultury i włączenia mechanizmów partycypacji
w działanie istniejących instytucji kultury.
Kwestia poszerzenia rodzi także pytania o „rozliczalność” inicjatyw
podejmowanych w „poszerzonej” kulturze. Szczególnie istotne są tu
dwa głosy: pierwszy kwestionuje wąskie postrzeganie skuteczności
działań instytucji w kategoriach frekwencji, drugi zwraca uwagę na
ograniczone rozumienie misji publicznej instytucji kultury, sprowa-
dzające się często do kwestii własności: misję publiczną realizują in-
stytucje należące do sektora publicznego. Te minimalne kryteria, tj.
nacisk na frekwencję w połączeniu z iluzją misji publicznej, prowadzą
działalność publicznych instytucji kultury w ślepą uliczkę (por. SAMO-
WIEDZA ŚRODOWISKA), a ich stosowanie wobec instytucji społecznych
(co wynika np. ze sformułowań we wnioskach grantowych) hamuje to,
co w inicjatywach kulturalnych szczególnie cenne – ich twórczą siłę.
Jaka jest jednak alternatywa? Dzięki m.in. zmianom technologicz-
nym różne obiegi kultury nie tylko zwiększają swój zasięg, lecz także
– na poziomie podstawowego dostępu – coraz częściej okazują się od-
ległe od siebie ledwie o jedno kliknięcie komputerowej myszki. W wie-
lu tych obiegach sprawczość tradycyjnych instytucji kultury jest mini-
malna – choćby dlatego, że część uczestników kultury nie identyfikuje
swoich działań z tym obszarem, inni zaś swoje wybory podejmują ra-
czej w efekcie rekomendacji podsuwanych przez sieciowe algorytmy niż
sugestii „ludzi kultury”. „Udział w kulturze nie ma charakteru odświęt-
nego, wyjątkowego, ale jest bezpośrednią konsekwencją uczestnictwa
w różnorodnych zbiorowościach” (Krajewski, s. 18). Stąd pogłębie-
nie myślenia o kulturze to także pragmatyczna reakcja na przemiany
współczesności, w których wyniku tradycyjne myślenie o kulturze
ogranicza nas do niewielkiego wycinka praktyk podejmowanych przez
nasze współobywatelki i naszych współobywateli. Przyglądamy się tyl-
ko niewielkiemu wycinkowi ogromnej mapy i – co gorsze – bierzemy

Poszerzenie pola kultury i jego konsekwencje 71