Page 90 - KongresKultury2016v2

jednoznacznego wyboru, opowiedzenia się po jednej ze stron, kiedy
czytamy gazetę, oglądamy telewizję, rozmawiamy ze znajomymi, spo-
tykamy nieznajomych. Jakie są powody polaryzacji? Jak głęboko sięga?

Efekt marketingu politycznego
Możemy założyć optymistycznie, że polaryzacja to zjawisko z natury
marketingowo-polityczne. Czyż nie jest ona wynikiem sprawnej so-
cjotechniki największych partii? Podobnie jak w wielu innych krajach
scena polityczna jest podzielona między dwóch głównych graczy. Tak
pojmowana polaryzacja polityczna odzwierciedla raczej marketingo-
wo-medialny mechanizm wyboru między opozycją a władzą niż „tra-
dycyjny” podział na prawicę i lewicę. Tworzenie porządku dziennego
(agenda setting) wymaga ogromnych środków (bliskiego związku z te-
lewizjami, portalami informacyjnymi lub bezpośredniej kontroli nad
nimi), co jest możliwe tylko w przypadku największych partii, na różne
sposoby związanych z korporacjami.

Partyjna polaryzacja nie jest jednak czysto retoryczną figurą. Po wy-
borach oznacza zmianę instytucji, urzędów, ministerstw w wyniku wy-
miany kadry kierowniczej, w tym na stanowiskach prezydenta, woje-
wody, marszałka. Kierownicy wprowadzają dalsze zmiany w „swoich”
instytucjach. Ministerstwa przechodzą z rąk do rąk. Mianowani dyrek-
torzy finansowanych centralnie lub samorządowo instytucji są gwaran-
tami realizacji polityk rządzących partii w dziedzinie kultury. Instytut
Adama Mickiewicza czy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
są przykładami na to, w jaki sposób kultura staje się narzędziem do
realizowania politycznych wizji lub czysto personalnych roszad. Dotyczy
to także władzy samorządowej, czego z kolei przykładem jest konflikt
w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Paradoksalnie umiejętnością gwaran-
tującą utrzymanie stałego kursu instytucji jest kompromis i ułożenie się
z zapewniającymi ekonomiczne bezpieczeństwo zwierzchnikami.

Blogosfera, rozgłośnie radiowe i telewizyjne, uczelnie, wysokona-
kładowe czasopisma – nie sposób ulec wrażeniu, że nacjonalistyczna

90 Polaryzacja w sferze kultury